Ευρωεκλογές 13η Ιουνίου 1999 ...οι τελευταίες "παραδοσιακές" εκλογές

Οι ευρωεκλογές τον Ιούνιο του 1999 πέραν του ότι ήταν οι τελευταίες «ελληνικού χαρακτήρα» (όχι του καναπέ δηλαδή) πραγματοποιήθηκαν μετά από πολύμηνες μαθητικές κινητοποιήσεις, και αθρόες ιδιωτικοποιήσεις που προωθούσε η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Το κλίμα λαϊκής δυσαρέσκειας εναντίον της κυβέρνησης που είχε δημιουργηθεί, οδήγησε τότε στελέχη του ΠΑΣΟΚ να αλλαξοπιστούν, πιστεύοντας πως η διακυβέρνηση Σημίτη δεν θυμίζει σε τίποτα τον σοσιαλισμό του Α. Παπανδρέου.

Φυσικά και σε εκείνες τις ευρωεκλογές, πεδίο σύγκρουσης και αντιπαράθεσης αποτέλεσε το κυβερνητικό έργο σε όλα τα επίπεδα και λιγότερα ή καθόλου η ευρωπαϊκή πολιτική.
Ας δούμε εκείνες τις εκλογές πιο αναλυτικά:

1. Το ΠΑΣΟΚ μετά τα πολλά αρνητικά που ακούγονταν εστίασε την εκστρατεία του στα μεγάλα έργα που πραγματοποιούνταν στη χώρα. Η αντιπολίτευση ωστόσο το κατηγορεί για «έργα μακέτες», αφού και η Εγνατία Οδός , η γέφυρα Ρίου – Αντίρριου, και το Αττικό Μετρό ήταν ακόμα υπό κατασκευή. Στο έντυπο που κυκλοφορεί παρουσιάζει μια σειρά από έργα σε εξέλιξη σε όλη την χώρα. Το τιτλοφορεί ως «Κοσμογονιά 20.000 έργων».



Στις πρώτες γιγαντοαφίσες που κυκλοφορεί με τη φράση του «9,5 τρις για τους αγρότες» διαχωρίζει την κυβέρνηση από τους πολίτες, ισχυροποιώντας την εικόνα της απόμακρης εξουσίας. Το σχήμα εκφράζεται με τη λογική «εμείς φροντίζουμε για σας» έμοιαζε απόμακρο για το μέσο πολίτη και τον αποξένωνε από την πολιτική και την κυβέρνηση. Για αυτό προστέθηκε και το σύνθημα «το είπαμε, το κάναμε», το οποίο εκφράζει ξεκάθαρα μια πελατειακή σχέση με τους ψηφοφόρους.


Τα διφορούμενα αυτά μηνύματα διορθώνονται στο τέλος της προεκλογικής εκστρατείας, με το μήνυμα «Όλοι μαζί μπορούμε» να κινείται στη σωστή κατεύθυνση.

Στα σποτ και στις αφίσες ο Κ. Σημίτης επιχειρείται να προβληθεί ως νέο ηγέτη, που είναι ικανός να φέρει την ανάπτυξη. Το σύνθημα «Πρώτα η Ελλάδα» αντικατοπτρίζει την πολιτική της κυβέρνησης. Δεδομένου ότι παράλληλα δικαιολογούσε πολλά σκληρά μέτρα που είχαν επιβληθεί εκείνο τον καιρό. Το ουράνιο τόξο σε ένα καταγάλανο ουρανό συμβολίζει την ελπίδα και την ευημερία. Ενώ η ελληνική σημαία δίπλα σε εκείνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εμφανίζουν την Ελλάδα μια χώρα ισάξια με τις υπόλοιπες ανεπτυγμένες.
Όμως η υπερβολικά ρετουσαρισμένη φωτογραφία που χρησιμοποιήθηκε οδήγησε όλες τις παραπολιτικές στήλες των εφημερίδων να χαρακτηρίζουν τη συγκεκριμένη αφίσα ως «επέλαση του Photoshop».


2. Στην αντίπερα όχθη η τότε αξιωματική αντιπολίτευση ΝΔ είχε κύριο στόχο να γίνουν γνωστές οι ελλείψεις της κυβερνητικής πολιτικής, αναδεικνύοντας έτσι την αδυναμία του Πρωθυπουργού. Στο ενημερωτικό φυλλάδιο που αφορά τις θέσεις του κόμματος για την εγκληματικότητα μέσα από αρνητικές και ψυχολογικά φορτισμένες φράσεις («τα σύνορά μας είναι ξέφραγο αμπέλι», «Η Ελλάδα έχει γίνει ανοχύρωτη στο έγκλημα») η ΝΔ προβάλει τις θέσεις τις ως τις μόνες συστηματικές κινήσεις για καταπολέμηση της εγκληματικότητας.



Ο Κ. Καραμανλής έχει ανέλθει στην ηγεσία του κόμματος. Το «όνομα βαρύ σαν ιστορία» που έχει τον βοηθάει να εδραιωθεί, κτίζοντας σιγά-σιγά την εικόνα του. Έτσι εμφανίζεται περισσότερο στις διαφημίσεις του κόμματος ώστε να γίνει πιο οικείος για να βρίσκεται πιο κοντά στο κόσμο. Η φράση «Νέο ξεκίνημα» που φιγουράρει συνήθως κάτω από τη φωτογραφία του Καραμανλή, στηρίζεται με την εικόνα του νέου πολιτικού. Η ύπαρξη της υπογραφής είναι η εγγύηση του ίδιου του Καραμανλή για «νέο ξεκίνημα».

Αυτό το νέο ξεκίνημα φάνηκε και από την σταδιακή ελαχιστοποίηση από εκείνες τις εκλογές της χρήσης του παλαιού σήματος της ΝΔ (αναμμένος πυρσός) Από τις εκλογές αυτές και μέχρι σήμερα, επικρατεί σε όλες τις αφίσες το όνομα «Νέα Δημοκρατία» με έντονα μπλε γράμματα. Αυτό, πέρα από την ανανέωση του κόμματος, θέλησε να σημάνει και ένα άνοιγμα της ΝΔ σε ψηφοφόρους άλλων δυνάμεων. Δεν είναι τυχαίο πως στην πρόσκληση του κόμματος για την τελευταία του πολιτική συγκέντρωση καλούσε τον ψηφοφόρο, ανεξάρτητα από πολιτικές τοποθετήσεις, να παραστεί κρατώντας «στα χέρια σου την Ελληνική σημαία έλα μαζί μας στη συγκέντρωση του λαού της Αθήνας» προσπαθώντας να ταυτιστεί ως παράταξη όλων των ελλήνων.

3. Το ΔΗΚΚΙ προσπαθεί να εκφράσει τις θέσεις του παλιού ΠΑΣΟΚ και μέσα από το σύνθημα «Ψηλά το κεφάλι» καλεί του ψηφοφόρους να «αντισταθούν» στις πολιτικές του νεοφιλευθερισμού.


4. Η Πολιτική Άνοιξη συμμετέχει τελευταία φορά σε εκλογική αναμέτρηση με την αγωνιώδη φράση «Η Ελλάδα χρειάζεται και τη δική μας φωνή!». Στις θέσεις της κατακρίνει κυβέρνηση και αντιπολίτευση και με έμφαση στο μότο της «Πάθος για την Ελλάδα» προσπαθεί να ξυπνήσει «τις ικανότητες των Ελλήνων» πιστεύόντας πως μόνο έτσι «Η Ελλάδα μπορεί να γίνει ισχυρή».
5. Το ΚΚΕ καλεί σε μαζικό αγώνα για να στηριχτεί το κόμμα στην ευρωβουλή με κύριο σύνθημα «Όχι υποταγή στο ΝΑΤΟ, στην ΟΝΕ».



6. Το κόμμα του Στέφανου Μάνου «Οι Φιλελεύθεροι» συμμετέχουν σε εκείνες τις εκλογές για πρώτη φορά. Χρησιμοποιώντας αρκετά στοιχεία νεωτερικότητας στην ανακοίνωση του συνδυασμού τους, επιλέγουν για λογότυπό τους έναν ταύρο έτοιμο να ριχτεί στη μάχη. Επιστέγασμα όλων των προτασεών η φράση «Λένε τα πράγματα με το όνομά τους».


Αξίζει να αναφερθούμε τέλος, στην εκστρατεία που έκανε πριν τις εκλογές το Υπουργείο Εσωτερικών. Με σύνθημα «Ψηφίζουμε για την Ευρώπη. Ψηφίζουμε για εμάς» καλούσε τους ετεροδημότες να υποβάλλουν αίτηση για να ψηφίσουν στον τόπο διαμονής τους και όχι όπου ήταν εγγεγραμμένοι. Η καμπάνια αυτή αφενός έδινε αξία στη λεγόμενη «χαλαρή ψήφο» των ευρωεκλογών, αφετέρου προσπαθούσε να οδηγήσει στις κάλπες των μεγάλων πόλεων του ετεροδημότες που δεν είχαν την θέληση να αποδημήσουν στην επαρχία.

Εισαγωγή του Ευρώ ως νέου νομίσματος

Το 2001 η Ελλάδα προσχώρησε στο μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών, την γνωστή ΟΝΕ. Το ευρώ είναι από τότε το νέο νόμισμα της χώρας, παρότι βρισκόταν ακόμα σε λογιστική μορφή και χρήση και μόνο μεταξύ των ευρωπαϊκών τραπεζών. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με τις κατά τόπους κεντρικές τράπεζες, ξεκίνησε μια μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης προκειμένου οι πολίτες του «ευρωσυστήματος» να μην θεωρήσουν το ευρώ ως εικονική πραγματικότητα, αλλά ως νόμιμο χρήμα από τον επόμενο χρόνο.



Η εκστρατεία ενημέρωσης είχε ως στόχο την εξοικείωση του κοινού με τα νέα τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ. Για τον λόγο αυτό επικεντρώθηκε σε τέσσερα σημεία 1) την μορφή των νέων νομισμάτων 2) τα χαρακτηριστικά ασφαλείας της γνησιότητάς τους 3)τις ονομαστικές αξίες που θα περιέχουν 4) και τις λεπτομέρειες της μετάβασης στο νέο νόμισμα.


Μετά από αναλυτική έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, με συμμετοχή ατόμων όλων των ηλικιών, στις 12 πρώτες χώρες της ευρωζώνης, ως σύνθημα της εκστρατείας ενημέρωσης υιοθετήθηκε το: «Ευρώ. Το δικό μας νόμισμα». Το σύνθημα είχε κυρίαρχη θέση στο ενημερωτικό υλικό, και είχε μεταφρασθεί σε όλες τις επίσημες ευρωπαϊκές γλώσσες.
Στην εκστρατεία χρησιμοποιήθηκαν τρεις βασικοί δίαυλοι επικοινωνίας:


Α) Εκστρατεία Μαζικής Επικοινωνίας. Σε όλες τις χώρες ζώνης ευρώ παρουσιάστηκαν διαφημίσεις σε όλα τα μέσα μαζική ενημέρωσης που αναφέρονταν στην εισαγωγή του νέου νομίσματος. Παράλληλα, διατέθηκαν αφίσες, και ενημερωτικά έντυπα που απεικόνιζαν τα νέα τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ και έδιναν συμβουλές για την εύκολη αναγνώριση της γνησιότητάς τους.


Β) Πρόγραμμα Δημοσίων Σχέσεων και Τύπου: Πραγματοποιήθηκαν ειδικές ημερίδες και συνεντεύξεις τύπου στις οποίες παρέχονταν λεπτομέρειες για τις διαδικασίες μετάβασης, αλλά και τακτική ενημέρωση μέσω ανταλλαγής εμπειριών από παράγοντες της ΕΚΤ. Επιπλέον, ειδική ιστοσελίδα έδινε εκτενή πληροφόρηση σχετικά με τα τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ στις 11 επίσημες ευρωπαϊκές γλώσσες.


Γ) Πρόγραμμα Συνεργασίας: Φορείς σε διάφορους τομείς (δημόσιο, τράπεζες, εμπορικές επιχειρήσεις, έντυπα) είχαν αναλάβει την ενημέρωση του προσωπικού και των πελατών τους, καθώς και άλλων ομάδων – στόχων σχετικά με τη μετάβαση.

Από την πλευρά της η Τράπεζα της Ελλάδος ενίσχυσε την εθνική εκστρατεία ενημέρωσης και με επιμέρους ενέργειες.


· Στο πλαίσιο της ΔΕΘ πραγματοποιήθηκε έκθεση για την ιστορία του νομίσματος, ενώ στο κεντρικό κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδος φιλοξενήθηκε έκθεση για τα ελληνικά χαρτονομίσματα.
· Σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας σχεδιάστηκε το ειδικό εκπαιδευτικό παιχνίδι «Ευρωδρομίες» και το κόμικ «Ευρωκλής» , τα οποία διανεμήθηκαν σε όλους τους μαθητές δημοτικού και γυμνασίου.
· Οργανώθηκε διαγωνισμός ζωγραφικής , όπου παιδιά μικρής ηλικίας σχεδίασαν πως φαντάζονται το νέο νόμισμα. Τα έργα τους στη συνέχεια φιλοξενήθηκαν σε κεντρικά σημεία της Αθήνας.
· Επίσης, εκτός από τα ενημερωτικά φυλλάδια που εκδόθηκαν από την ΕΚΤ, η Τράπεζα της Ελλάδας δημιούργησε ένα μικρότερο που έφτασε σε κάθε πολίτη μέσω του λογαριασμού ρεύματος της ΔΕΗ.


Η επίσημη είσοδος στο νέο νόμισμα την 1ή Ιανουαρίου 2002, έγινε πανηγυρικά στο περιστύλιο του Μεγάρου της Τράπεζας Ελλάδος. Εκεί ο τότε πρωθυπουργός Κ. Σημίτης έκανε την πρώτη συμβολική εκταμίευση σε ευρώ μέσω ΑΤΜ που είχε στηθεί στο χώρο.


Τους πρώτους μήνες του έτους παρουσιάστηκε μια σειρά διαφημιστικών σποτ με πρωταγωνιστή τον Θ. Βέγγο, όπου μετέφερε την θετική αίσθηση της εισαγωγής του ευρώ σε καθημερινές συναλλαγές (παντοπωλείο, περίπτερο κλπ). Έκλεινε με την διαπίστωση: «Με το ευρώ καλύτερα!».


Τις ενέργειες δημοσιότητας και επικοινωνίας για την Ελλάδα είχε αναλάβει η εταιρεία Solid Relations του Ομίλου Λεούση για λογαριασμό του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας.