Δημοτικές Εκλογές (3): Πως πρασίνισε η Αθήνα;

Τα πανηγύρια τελείωσαν. Οι κάλπες ανοίχτηκαν και σιγά – μαζεύονται για τις αποθήκες. Οι πρώτες εκλογές μετά την ψήφιση του νόμου Καλλικράτη από εκεί που όλοι περίμεναν να είναι ανούσιες και βαρετές ξαφνικά ανέβασαν τον πυρετό το βράδυ της Κυριακής. Τα κουκιά ήταν λίγο ως πολύ μετρημένα. Ωστόσο το «μαύρο δαγκωτό» φόβιζε κυβερνητικούς υποψήφιους και η αποχή όλο το πολιτικό σύστημα.

Θελήσαμε να δούμε τελικά τι ήταν αυτό που έκανε λάθος, στον επικοινωνιακό κατά τα άλλα, δήμαρχο Ν. Κακλαμάνη να επανεκλεγεί στο Δήμο Αθηναίων; Με ποια επικοινωνιακά λάθη του πρασίνισε τελικά η Αθήνα μετά από 26 χρόνια:

     1.       Πολύ πριν από τις εκλογές είχε αρχίσει να δίνει συνεντεύξεις σε τηλεοπτικές εκπομπές. Η ανακοίνωση της υποψηφιότητας Καμίνη τον βρήκε εν μέσω θέρους να τον αποκαλεί ως τον δεύτερο «κύριο τίποτα» (το αντίστοιχο που είχε πει ο Θ. Πάγκαλος στον Δ. Αβραμόπουλο το 1994). Οι συνεχόμενες σχετικά εμφανίσεις Κακλαμάνη είναι λογικό πως κούρασαν τον δέκτη καθώς δεν είχαν να πουν κάτι συγκεκριμένο. Η επανάληψη ξανά και ξανά κάποιων έργων που έγιναν μέσα στην τετραετία (φυτεύτηκαν 1700 δέντρα και δημιουργήθηκαν 17 νέα πάρκα) άρχιζε να κουράζει τον τηλεθεατή ψηφοφόρο. Οι τηλεοπτικές εμφανίσεις ενδεχομένως κούραζαν με την επαναλαμβανόμενη παρελθοντολογία. Έτσι ο Γ. Καμίνης κέρδισε με αυτόν τον τρόπο ένα κουρασμένο πολιτικά και τηλεοπτικά κοινό.

      2.       Ο ίδιος δεν κατάφερε να αποδείξει την φράση «Δεν έχω πολλά να πω. Έχω πολλά να κάνω» των εκλογών του 2006. Οι προσδοκίες που γεννήθηκαν στους δημότες ήταν λογικό να μην μπορούν να εφαρμοστούν. Πολύ χειρότερα ήταν αναμενόμενο να τριπλασιαστούν μετά την γενικευμένη οικονομική κρίση. Ακόμα και αν ο δήμαρχος δεν είχε ευθύνη έπρεπε να δώσει λύση για στην καθημερινότητα του δημότη: στην συσσώρευση μεταναστών στο κέντρο, στην καθήλωση του εμπορίου και στα μηδαμινά μεγάλα έργα για την Αθήνα. Η πολιτική μεσότητα Κακλαμάνη κούρασε όσους δεν αρκέστηκαν στην εξήγηση της αναρμοδιότητας και στην έλλειψη πολιτικής βούλησης που διατείνονταν διαρκώς η δημοτική αρχή ότι βασανίζει τον Δήμο. Για τον δημότη ο τοπικός άρχοντας είναι ο πρώτος που τρέχει για κάθε τι άμεσο του δημότη. Κάτι που αντικατοπτρίζεται στην φράση «τα παράπονά σου στον δήμαρχο».

     3.       Ο ίδιος ο Ν. Κακλαμάνη έκανε δυο χρόνια για να βρει τον βηματισμό του στην δημοτική αρχή. Κάτι που τον έκανε να χάσει πολύτιμο επικοινωνιακό χρόνο. Τότε έγιναν προσπάθειες μέσω του προγράμματος «Ο Δήμος στη Συνοικία σου» να γίνουν παρεμβάσεις με μικρά έργα σε όλα τα δημοτικά διαμερίσματα. Το πρόγραμμα σταμάτησε στην μέση κακήν κακώς και για άγνωστο λόγο με αποτέλεσμα ένα απτό καθημερινό αντίκτυπο για τον δημότη να μην μπορεί να τον εκμεταλλευτεί επικοινωνιακά.

   4.       Οι ετήσιοι έντυποι απολογισμοί έργου περισσότερο προκάλεσαν παρά ενημέρωσαν. Θα ήταν από όλους λογικό μια αποτίμηση του έργου στο τέλος της τετραετίας. Η εκτύπωση πολυσέλιδων απολογισμών σε μέγεθος Α3 σχεδόν κάθε χρόνο, έκαναν τους περισσότερους να αντιδρούν για τα μεγάλα έξοδα χωρίς ουσία. Τα έργα, που δεν ήταν λίγα, χανόντουσαν μέσα στα τεράστια έντυπα και στην συνεχή επανάληψη της πραγματοποίησής τους.

      5.       Στις εκλογές του 2006 ο ίδιος κατέβηκε ως υπερκομματικός υποψήφιος που σκοπό του έχει να αγωνιστεί για την πρωτεύουσα. Η στάση του αυτή δημιούργησε έναν περισσότερο πολυκομματικό συνδυασμό, κάτι που φάνηκε τότε και από τις επιλογές των δημοτικών συμβούλων. Αντίθετα, μια βδομάδα πριν από το δεύτερο γύρο των δημοτικών, συγκεντρώνεται με στελέχη κομματικών συνδυασμών της Νέας Δημοκρατίας μαζί με τον Α. Σαμαρά προκειμένου να καρπωθεί λίγους ψήφους. Η πράξη αυτή τελικά είχε τα αντίθετα αποτελέσματα γιατί εν τέλει έχασε δυναμικό και από εκείνο που είχε σίγουρο.

      6.       Το επικοινωνιακό του επιτελείο προφανώς είναι παλαιάς κοπής αλλιώς δεν μπορεί να εξηγηθεί η λανθασμένη χρήση των μέσων. Ο αντίπαλός του χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο τα νέα κανάλια επικοινωνίας του διαδικτύου και τις ομάδες πολιτών. Δημιουργούνται συζητήσεις, πολίτες αρχίζουν να οργανώνονται, και αν ακόμα δεν ήταν αρχικά πολιτικά προσκείμενοι στον συνδυασμό η σχέση τους και η αγάπη για την πόλη τους έκανε μέσω διαδικτύου να προωθούν ανέξοδα τον Γ. Καμίνη. Οι μετριοπαθείς και νεώτερης ηλικίας οπαδοί αρκέστηκαν στις οχλήσεις των κοινωνικών ομάδων δικτύωσης και ίσως να καθόρισαν την τελευταία εβδομάδα το αποτέλεσμα. Όταν από την άλλη ο συνδυασμός Κακλαμάνη προέβαλε μηδενική παρουσία στο διαδίκτυο και προσπαθούσε να κερδίσει ψηφοφόρους μέσα από καταχωρίσεις σε δωρεάν έντυπα και σκηνοθετημένες συνεντεύξεις.

      7.       Ο δήμος χρησιμοποιήθηκε σε ένα μέρος του για προπαγανδιστική λειτουργία των υποψηφίων του Ν. Κακλαμάνη. Οθόνες σε πολλές δημοτικές υπηρεσίες με εναλλασσόμενες συνεντεύξεις αντιδημάρχων να μιλούν για τα έργα της περιόδους τους προσπαθούσαν να κερδίσουν το καθημερινό βλέμμα του δημότη. Την ίδια ώρα που ένας ολόκληρος δημοτικός ραδιοφωνικός σταθμός χρησιμοποιούνταν ως καθ’ αυτό όργανο υπεράσπισης της δημοτικής αρχής και έμμεσης προβολής της. Σε όλα αυτά δεν αναφέρουμε την παράλληλη χρήση των υπηρεσιών του δήμου προς όφελος των υποψηφίων (τηλέφωνα, γραφεία κα).

   8.            Ο κυριότερος παράγοντας επικράτησης ωστόσο είναι η ίδια η αποχή των δημοτών. Η δημοτική αρχή δεν κατάφερε να πείσει τους ίδιους της τους ψηφοφόρους (της προηγούμενης αναμέτρησης) να πάνε να ψηφίσουν. Η αδιαφορία και η ενδεχόμενη σιγουριά του νικητή είναι αυτό που έκανε πολλούς να απέχουν.

Ο εναλλακτικός χαρακτήρας της υποψηφιότητας Καμίνη είναι αυτό που κέρδισε στα μάτια του ψηφοφόρου. Αν και το πρόγραμμα και οι θέσεις του ποτέ δεν έγιναν γνωστές, εντούτοις κατάφερε να συγκεντρώσει την εύνοια των δυσαρεστημένων πολιτικά ψηφοφόρων. Όλα αυτά για ένα άτομο επικοινωνιακά άγνωστο σε ένα πεδίο μονοκομματικά πολιορκούμενο και με ένα δήμαρχο επικοινωνιακά προικισμένο.

Δημοτικές Εκλογές (2) "Επικοινωνία με ξένα...κώλυβα"

Μόνο λίγο μέρες μας έμειναν από τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Οι «Επικοινωνιακοί» σκέφτηκαν να απαριθμήσουν μερικές από τις πιο συνηθισμένες τεχνικές των εν ενεργεία δημάρχων και νομαρχών για δωρεάν δημοσιότητα.

Τα παραδείγματα είναι χαρακτηριστικότατα της τακτικής δημοσίων σχέσεων που χρησιμοποιούν οι περισσότεροι σε όλοι την Ελλάδα. Αποδεικνύουν, πέραν από την επιφανειακή γνώση λειτουργίας της επικοινωνιακής πολιτικής, την κλασική λογική για «άρτο και θεάματα».

Ας μην ξεχνάμε πως αν ο δήμαρχος είναι και υποψήφιος έχει με τους κάτωθι τρόπους μια ευνοϊκότερη εικόνα για την περίοδο της θητείας του:

1. Οι περισσότεροι δήμαρχοι αφήνουν για το τέλος της τετραετίας τα εγκαίνια όποιων έργων έχουν κάνει. Με αυτόν τον τρόπο αφενός τα έργα «εμφανίζονται επίσημα» στα μάτια των δημοτών αλλά παραμένουν και πρόσκαιρα στην μνήμη τους ως ψηφοφόροι. Τα εγκαίνια μπορεί να περιλαμβάνουν από νέα δημοτικά κτίρια μέχρι παιδικές χαρές και μικρά πάρκα. Φυσικά μια τέτοια εκδήλωση σκοπό έχει να δημιουργήσει «θόρυβο» και έτσι συνήθως περιλαμβάνει καλλιτεχνικό πρόγραμμα ή μικρή δεξίωση.

2. Διοργανώνονται εκδηλώσεις αποκαλυπτηρίων αγαλμάτων, γλυπτικών συνθέσεων ή αναθηματικών πλακών. Πέραν από την λογική ότι κάποιοι ικανοποιούνται γιατί ο δήμος τιμάει ένα προσφιλή πρόσωπο, οι εκδηλώσεις αυτές αποτελούν καλές ευκαιρίες στον κάθε δήμαρχο να έρθει σε επαφή με τους δημότες και να αναδείξει μια γειτονιά με ένα μικρό έργο που προσδίδει ιστορικό κύρος.

3. Η διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων δίνει την αίσθηση του ενεργού δήμου και ικανοποιεί κυρίως της νεαρότερες ηλικίες. Τέτοιες συνήθως είναι εκδηλώσεις μαζικού αθλητισμού (ποδηλατικός γύρος πχ), πρωταθλήματα μεταξύ γειτονιάς ή σχολείων του δήμου, ή αθλητικοί αγώνες ανοικτοί σε όλους τους δημότες. Τα τελευταία χρόνια αυτές οι εκδηλώσεις έχουν ιδιαίτερη απήχηση και κεντρίζουν τους δημάρχους μιας και έλκουν πολλούς χορηγούς. Κάτι που σημαίνει οφέλη δημοσιότητας για τον Δήμο με σχεδόν μηδενικό κόστος.

4. Η εξαγγελία εξειδικευμένων προγραμμάτων κερδίζει δημοσιότητα και συνήθως θετικά σχόλια. Τέτοια προγράμματα μπορούν να είναι η ανάπτυξη εκείνων της Βοήθειας στο Σπίτι, η προληπτική ιατρική σε σχολεία και στην Τρίτη ηλικία αλλά και εκείνα που αφορούν αδέσποτα και ειδικές πληθυσμιακές ομάδες (εκμάθηση ελληνικών σε μετανάστες πχ). Τα αποτελέσματα αυτών δεν είναι αμέσως ορατά. Ενώ ο πληθυσμός που ενδιαφέρουν όχι απαραίτητα μεγάλος. Παρ’ όλα αυτά προκαλούν θετικό αντίκτυπο για την δημοτική αρχή.

5. Οι εφημερίδες αναφέρονται συχνά σε ρεπορτάζ τους στην «πολιτική της κατσαρίδας». Οι συνεχείς υγειονομικοί έλεγχοι από κλιμάκια των νομαρχιών, ιδίως σε περιπτώσεις που αντιλαμβάνονται προβλήματα στους χώρους που επισκέπτονται, είναι ένα σίγουρο θέμα για προβολή από τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης. Ο πολίτης μένει ευχαριστημένος γιατί οι «κακοί επαγγελματίες» βρίσκονται και τους επιβάλλεται πρόστιμο και φυσικά λέει τα «μπράβο του» στο υγειονομικό των νομαρχιών. Επομένως το εύκολο και αυτονόητο, οι συνεχείς και πολλοί υγειονομικοί έλεγχοι, αποφέρουν θετικά σχόλια και για τον ίδιο το νομάρχη!. Στην ίδια λογική πολλοί δήμαρχοι κάνουν επιχειρήσεις καθαρισμού ή ευπρεπισμού (με την πρόφαση λόγων δημόσιας υγείας) σε εγκαταλελειμένα κτίρια ή οικόπεδα.

6. Οι περιοδικές εκθέσεις (ανθοκομική, κήπου, βιβλίου) που διοργανώνονται συνήθως με την βοήθεια των δήμων αποτελούν δραστηριότητες για να προσελκύσουν κόσμο στην περιοχή του κάθε δήμου. Πέραν από την εμπορική κίνηση που έτσι αναπτύσσεται ο δήμος εμφανίζεται πολυπράγμων και ενεργός.

7. Κλασική ενέργεια κάθε δημάρχου αποτελεί η φωτογράφιση του νέου στόλου οχημάτων ή όλου του προσωπικού που δραστηριοποιείται στον τομέα καθαριότητας. Η εικόνα του «ετοιμοπόλεμου μηχανισμού» ενισχύει το μήνυμα του δραστήριου δήμαρχου συνήθως σε απολογιστικά έντυπα ή άλλα διαφημιστικά του κάθε δήμου.

Οι φωτογραφίες είναι ενδεικτικές για κάθε περίπτωση και δεν αποτελούν σχόλιο-κριτική για τους ΟΤΑ από όπου προέρχονται.

Δημοτικές Εκλογές (1) Πολιτικό Φυλλάδιο... οι πετυχημένες τακτικές

«Έφτασαν οι εκλογές εμπρός βήμα ταχύ». Μέσα σε λιγότερο από ένα μήνα οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι θα πρέπει να γίνουν γνωστοί, να επικοινωνήσουν και φυσικά να προβάλλουν το πρόγραμμα και τον συνδυασμό τους.

Το κερασάκι στην τούρτα των προεκλογικών περιοδειών είναι πάντα το φυλλάδιο του υποψηφίου. Και αυτό γιατί περιέχει περιεκτικά τα σημαντικότερα στοιχεία για τον συνδυασμό και τον υποψήφιο. Λόγω του φτηνού κόστους παραγωγής μπορεί να φτάσει σε κάθε δημότη. Μαζί με την προεκλογική αλληλογραφία το προεκλογικό φυλλάδιο αποτελεί ίσως το πιο μαζικό μέσο επικοινωνίας (δεδομένου των περιορισμών στην τηλεόραση και του μεγάλου κόστους καταχωρήσεων) ενός υποψηφίου με τους ψηφοφόρους. Το προεκλογικό φυλλάδιο συνηθίζεται να διαβάζεται φωτογραφικά από τους περισσότερους και έτσι η εικόνα του και μόνο εμπνέει συμπάθεια, θαυμασμό ή ειρωνικά σχόλια για τον υποψήφιο.

Επιλέξαμε μερικά από τα καλύτερα προεκλογικά φυλλάδια υποψηφίων δημοτικών συμβούλων για τον Δήμο Αθηναίων από τις εκλογές του 1998, 2002 και 2006. Δείτε τα, πιάστε την λογική τους και εμπνευστείτε το δικό σας για αυτές τις εκλογές.

Α. Πρωτοτυπία στην ιδέα

1.       Η παράταξη του Αλέξη Τσίπρα «Ανοιχτή Πόλη» πέρα από το καθ` αυτό πρόγραμμα ενεργειών επέλεξε μέσα από τρεις εικονογραφημένες ιστορίες σε μορφή κόμικς να σχολιάσει την δημοτική αρχή τους υποψηφίους και να παρουσιάσει την δική της πολιτική άποψη για τον δήμο.

2.       Ο Στέλιος Ζώντος αντί για φυλλάδιο επιλέγει μια σειρά από φωτογραφίες της Αθήνας. Έτσι 10 έγχρωμες καρτολίνες συνοδεύουν πίσω τους μια ευχή για την Αθήνα από σημαντικές προσωπικότητες μαζί με το όνομα και τον συνδυασμό του υποψηφίου.

3.       Η πολιτική μηχανικός Ροδούλα Λαγουδάκου ποζάρει στην φωτογραφία με κράνος ασφαλείας και φωσφορίζον γιλέκο εργοταξίου. Η ατάκα της έξυπνη: «Μαζί συγκοινωνούμε», με ένα φυλλάδιο που μπορεί να κρεμαστεί σε κάθε πόρτα.

4.       Η Μαριάννα Παγώνη, γνωστή έμπορος της Αθήνας, εκμεταλλεύεται το όνομα της φίρμας της και φιγουράρει σε ένα φυλλάδιο σε σχήμα γραβάτας με την εύστοχη ατάκα: «Για κάθε κόμπο υπάρχει λύση».

5.       Ο Δημήτρης Παγαδάκης με μια μικρή καρτολίνα με την φωτογραφία του προσπαθεί να αναδείξει τέσσερα ερωτήματα – προβλήματα για την Αθήνα μέσα από ανάλογα σκιτσάκια.

6.       Η Φωτεινή Πιπιλή, ως υποψήφια νομάρχης τότε, εμπνεόμενη από την υπαίθρια γλυπτική έκθεση cow parade φιγουράρει αντί αυτής στο φυλλάδιό της μια αγελάδα φορώντας γυαλιά ηλίου και με την φράση κάτω της «Πιο Αθήνα δεν γίνεται!».

 

7.       Ο Σταύρος Μηλιώνης εκμεταλλεύεται την τηλεοπτική φρασεολογία που δημιουργήθηκε μέσα από τα ριάλιτι τηλεπαιχνίδια και αναφέρει «προτεινόμενα για αποχώρηση, τη μιζέρια, την ταλαιπωρία και την αδιαφορία».

8.       Ο Χάρης Οικονομόπουλος φιλοξενεί ένα σκιτσάκι – γελοιογραφία μαζί με τον τότε δήμαρχο να ανάβουν φανοστάτες και από κάτω την φράση του Δημ. Αβραμόπουλου «Για μια Αθήνα με περισσότερο φώς».

9.       Η Μαρία Τζομπανάκη μετατρέπει το φυλλάδιο της σε Αστυνομική Ταυτότητα που στο πίσω μέρος της κλείνει μια ιδιόχειρη επιστολή της υποψηφίας.

Β. Η ατάκα και το παιχνίδι με τις λέξεις

1. Μια επιστολή της Νίτσας Λουλέ αγκιστρώνει στο πάνω αριστερό μέρος της ένα μικρό σακουλάκι κοκκινόχωμα με κεφαλίδα της την φράση του Γ. Ρίτσου «Αυτό το χώμα είναι δικό μας». Συνεχίζοντας πως «είναι χώμα της ιερής Αττικής γης».

 

2. Η Ζωή Λάσκαρη με μια πολύ φωτεινή φωτογραφία δίνει την δική της πινελιά λέγοντας πως «η Αθήνα ΖΩΗρεύει».

3. Ο Αντώνης Θησέας προσπαθεί να δημιουργήσει ατάκα μέσα από την φράση στο φυλλάδιο του «η Αθήνα παραπαίει ψήφισε Δημήτρη Μπέη».

4. Η Σόφη Δασκαλάκη – Μυτιληναίου, μέσα στον παροξυσμό του χρηματιστηρίου και με δεδομένο ότι το όνομα Μυτιληναίος συνδέεται με ισχυρές επιχειρήσεις, προσπαθεί να αναδειχθεί ως «η μετοχή της Αθήνας».

5. Η Ρόδη Κράτσα παίζει με το όνομά της και φιλοξενεί στην πρώτη σελίδα του φυλλαδίου της ένα κατακόκκινο ρόδι που ανοίγει, και μέσα του κλείνει φωτογραφίες της υποψήφιας.

Γ. Η Φωτογραφία

Η φωτογραφία του υποψηφίου είναι ίσως αυτή που κερδίζει τα περισσότερα βλέμματα ακόμα και όταν ο υποψήφιος δεν έχει να πει τίποτα. Έτσι μια καλή φωτογραφία ιδίως για γυναίκα υποψήφια ανεβάζει υποστηρικτές, ενώ μια κοινότυπη κρατάει αδιάφορους τους ψηφοφόρους.

Ένα παράδειγμα είναι η Φώτο της Ντόρας Μπακογιάννη που χρησιμοποιήθηκε για το έντυπο του συνδυασμού της. Τα αστραφτερά χαμόγελα και τα χαρούμενα πρόσωπα είναι συνήθως το μεγαλύτερο συν κυρίως για τις νέες υποψήφιες στις εκλογές.