Διανύοντας τις ημέρες που οδηγούν στους αγώνες της 29ης Ολυμπιάδας ο κόσμος σε όλο τον πλανήτη γίνεται όλο και περισσότερο δέκτης των μηνυμάτων των διοργανωτών της πόλης του Πεκίνου. Ανέκαθεν οι οργανωτικές επιτροπές ζητούσαν την παγκόσμια προβολή. Τα πράγματα βέβαια τις τελευταίες τρεις δεκαετίες έχουν αλλάξει άρδην. Μετά το οικονομικό κράχ των Ολυμπιακών Αγώνων του Μόντρεαλ το 1976, οι δυνητικές υποψήφιες πόλεις άρχισαν να αποσύρουν το ενδιαφέρον για φιλοξενία των αγώνων λόγω του δυσβάσταχτου κόστους.
Ο ψυχρός πόλεμος ήρθε να καλύψει αυτό το κενό αφού οι διοργανώσεις στη Μόσχα το 1980 και στο Λος Άντζελες το 1984 υπήρξαν αφορμή για επίδειξη δύναμης και άνοδο του γοήτρου των δύο υπερδυνάμεων της εποχής. Η διοργάνωση του 1984 μάλιστα, υπήρξε ορόσημο για την μετέπειτα πορεία των Ολυμπιακών Αγώνων. Αρκετές λυόμενες αθλητικές εγκαταστάσεις καθώς και ένα τεράστιο για την εποχή χορηγικό πρόγραμμα έριξαν το κόστος και αύξησαν τα έσοδα επανακαθορίζοντας τον τρόπο με τον οποίο θα έπρεπε να διοργανώνονται οι αγώνες στο εξής. Το τίμημα της υπέρ-εμπορευματοποίησης θεωρήθηκε μονόδρομος για τις διαστάσεις που είχε αποκτήσει πλέον το μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός του πλανήτη.
Πέραν των κλασικών σημάτων της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (το έμβλημα των 5 αλληλοσυνδεόμενων Ολυμπιακών κύκλων και το μότο Citius Altius Fortius [Ταχύτερα, Ψηλότερα, Δυνατότερα]) δημιουργήθηκε η ανάγκη για παραγωγή μηνυμάτων και εικόνων που θα συνδέουν την εκάστοτε πόλη, με την διοργάνωση και το κοινό που παρακολουθεί, με τους χορηγούς και υποστηρικτές των αγώνων. Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα εμφανίστηκαν στους τρεις τελευταίους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Ο ψυχρός πόλεμος ήρθε να καλύψει αυτό το κενό αφού οι διοργανώσεις στη Μόσχα το 1980 και στο Λος Άντζελες το 1984 υπήρξαν αφορμή για επίδειξη δύναμης και άνοδο του γοήτρου των δύο υπερδυνάμεων της εποχής. Η διοργάνωση του 1984 μάλιστα, υπήρξε ορόσημο για την μετέπειτα πορεία των Ολυμπιακών Αγώνων. Αρκετές λυόμενες αθλητικές εγκαταστάσεις καθώς και ένα τεράστιο για την εποχή χορηγικό πρόγραμμα έριξαν το κόστος και αύξησαν τα έσοδα επανακαθορίζοντας τον τρόπο με τον οποίο θα έπρεπε να διοργανώνονται οι αγώνες στο εξής. Το τίμημα της υπέρ-εμπορευματοποίησης θεωρήθηκε μονόδρομος για τις διαστάσεις που είχε αποκτήσει πλέον το μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός του πλανήτη.
Πέραν των κλασικών σημάτων της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (το έμβλημα των 5 αλληλοσυνδεόμενων Ολυμπιακών κύκλων και το μότο Citius Altius Fortius [Ταχύτερα, Ψηλότερα, Δυνατότερα]) δημιουργήθηκε η ανάγκη για παραγωγή μηνυμάτων και εικόνων που θα συνδέουν την εκάστοτε πόλη, με την διοργάνωση και το κοινό που παρακολουθεί, με τους χορηγούς και υποστηρικτές των αγώνων. Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα εμφανίστηκαν στους τρεις τελευταίους Ολυμπιακούς Αγώνες.
ATLANTA 1996
Στους αγώνες του 1996 στην Ατλάντα των Ηνωμένων Πολιτειών παίχτηκε το ατού της συμπλήρωσης των 100 χρόνων από τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες. H Αμερικανική μητρόπολη έδρα των κολοσσών the Coca-Cola Company και CNN στην οποία ανατέθηκαν οι αγώνες το 1990 προσπερνώντας την Αθήνα, την Μελβούρνη, το Τορόντο και το Βελιγράδι, επίσης υποψήφιες πόλεις, ανέλαβε την επετειακή διοργάνωση των αγώνων της εκατονταετίας όπως ονομάστηκαν (Centennial Olympic Games). Η αναδρομή στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες κύριο ζητούμενο της επικοινωνίας των διοργανωτών τονίστηκε μέσα από το λογότυπο το οποίο έφερε τον αριθμό 100 να συμβολίζει κίονες στήριξης ενός βωμού του οποίου η φλόγα καταλήγει σε ένα καλοσχηματισμένο αστέρι χαρακτηριστικό σύμβολο της Αμερικανικής σημαίας.
(Ο Αμερικανός Michael Johnson τερματίζει στον αγώνα των 200 μέτρων το 1996 στην Ατλάντα)
Στα υπόλοιπα σύμβολα της οργανωτικής επιτροπής περιλαμβάνονταν και εικαστικά που απεικόνιζαν φύλλα ελιάς ενώ στο τηλεοπτικό σήμα έναρξης εμφανίζονταν τρισδιάστατες αναπαραστάσεις αρχαιοελληνικών ναών καθώς και – μεταξύ άλλων – η φωτογραφία του νικητή του πρώτου Ολυμπιακού μαραθωνίου του Σπύρου Λούη. Η αναδρομή στην αρχαία Ελλάδα και τους αγώνες του 1896 παρατηρήθηκε επίσης σε χαρακτηριστικά στιγμιότυπα της τελετής έναρξης (ένα από αυτά, η συμμετοχή της Βούλας Πατουλίδου στο τελευταίο στάδιο της λαμπαδηδρομίας στο οποίο παραδοσιακά συμμετέχουν μόνο αθλητές της διοργανώτριας) καθώς και στο πάρκο της εκατονταετηρίδας (Centennial Olympic Park), ένα πάρκο-μνημείο των αγώνων του 1996 του οποίου οι κολώνες ηλεκτροφωτισμού είναι εμπνευσμένοι από αρχαιοελληνικούς κίονες. Οι αγώνες του 1996 ήταν τέλος η έκρηξη του λεγόμενου ambush marketing. Εταιρεία αθλητικών ειδών χωρίς να είναι επίσημος χορηγός γέμισε την πόλη με διαφημιστικές καταχωρήσεις συνδέοντας την μάρκα με τους αγώνες.
Sydney 2000
Η διοργάνωση του 2000 στο Σίδνεϋ έφερε ξανά τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αυστραλία μετά το 1956 και τους αγώνες της Μελβούρνης. Η οργανωτική επιτροπή επένδυσε στο μότο “Games of the New Millenium” – «Οι Αγώνες της Νέας Χιλιετίας». Η οργανωτική μετριότητα των προηγούμενων Ολυμπιακών Αγώνων σε συνδυασμό με την αλλαγή της χιλιετίας έδωσαν την ευκαιρία στους Αυστραλούς διοργανωτές να δηλώσουν την πρόθεση τους να αλλάξουν προς το καλύτερο τον θεσμό.
Στα επιμέρους χαρακτηριστικά θα πρέπει να αναφέρουμε την προσπάθεια προβολής της τοπικής παράδοσης με τους aboriginals – γηγενείς κατοίκους του τόπου να είναι το κεντρικό θέμα των τελετών καθώς και του σήματος τηλεοπτικών μεταδόσεων όπου βλέπουμε επίσης χαρακτηριστικά σημεία της πόλης όπως το διάσημο κτίριο της όπερας και η γέφυρα του Σίδνεϋ. Στα βασικά οπτικά μηνύματα περιλαμβάνεται και το λογότυπο της διοργάνωσης που απεικονίζει έναν λαμπαδηδρόμο η φιγούρα του οποίου σχηματίζεται με boomerangs.To boomerang θεωρείται ένα από τα τοπικά παραδοσιακά κυνηγετικά όπλα.
Το χρώμα που επικράτησε στους αγωνιστικούς χώρους σε πλαίσια και banners ήταν το μπλε δίνοντας έμφαση στο νερό, το κύριο χαρακτηριστικό της νησιωτικής ηπείρου της Ωκεανίας.
Επίσης δόθηκε για πρώτη φορά έμφαση στη χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών των αγώνων καθώς επίσης και στις εκτεταμένες δενδροφυτεύσεις, γεγονότα που πρόβαλλε η οργανωτική επιτροπή του Michael Knight με τον χαρακτηρισμό «πράσινη Ολυμπιάδα». Ένα ακόμη εργαλείο για την οικολογική ευαισθητοποίηση υπήρξε και η επιλογή των Ολυμπιακών μασκότ. Τριών χαρακτηριστικών γραφικών απεικονίσεων από την υπό εξαφάνιση αυστραλιανή πανίδα. Ένα πτηνό kookaburra με το όνομα Oly (Olympics), έναν ορνιθόρυγχο platypus με το όνομα Sid (Sidney) και την echidna έναν ακανθώδη μυρμηγκοφάγο με το όνομα Millie (Millenium).
(Οι Ολυμπιακές μασκότ του Σίδνεϋ [2000])
Με αφορμή την διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων του Σίδνεϋ η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) ξεκίνησε ανεξάρτητα ένα δικό της πρόγραμμα προβολής των αξιών των Ολυμπιακών Αγώνων με γενικό τίτλο “Celebrate Humanity” - «Γιορτάζουμε την Ανθρωπότητα» και το οποίο επικοινωνήθηκε με ειδικές καταχωρήσεις στον τύπο καθώς και 8 ειδικά τηλεοπτικά σπότ.
Τέλος ανάμεσα στις θεμελιώδεις κινήσεις της Οργανωτικής Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων του Σίδνεϋ ήταν και η αύξηση των περιορισμών στην εμπορική προβολή εταιρειών που δεν είναι χορηγοί της διοργάνωσης ή παγκόσμιοι χορηγοί της ΔΟΕ με στόχο να εξαλειφθεί το παρασιτικό μάρκετινγκ (ambush marketing).
Τέλος ανάμεσα στις θεμελιώδεις κινήσεις της Οργανωτικής Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων του Σίδνεϋ ήταν και η αύξηση των περιορισμών στην εμπορική προβολή εταιρειών που δεν είναι χορηγοί της διοργάνωσης ή παγκόσμιοι χορηγοί της ΔΟΕ με στόχο να εξαλειφθεί το παρασιτικό μάρκετινγκ (ambush marketing).
Athens 2004
Στους τελευταίους Ολυμπιακούς Αγώνες η επικοινωνία της οργανωτικής επιτροπής βασίστηκε σε δύο άξονες – guidelines. Με τη φράση “Welcome Home” – «Καλώς Ορίσατε στο Σπίτι» δίνεται έμφαση στην πολύχρονη αναμονή της χώρας – γενέτειρας των αγώνων να τους ξανά-διοργανώσει μετά το μακρινό 1896 και την αναβίωση τους. Η διττή σημασία του μηνύματος έγκειται στο ότι απηύθυνε επίσης θερμό κάλεσμα σε όσους φιλάθλους το επιθυμούν να έρθουν στην Ελλάδα και να παρακολουθήσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας από κοντά, απολαμβάνοντας μια «σπιτική» φιλοξενία. Το δεύτερο βασικό μήνυμα “In the True Spirit of the Games” – «Στο Αληθινό Πνεύμα των Αγώνων» δηλώνει την προσπάθεια που θα έκανε η πόλη της Αθήνας να επανακαθορίσει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται και διοργανώνονται οι Ολυμπιακοί Αγώνες προσεγγίζοντας τα αρχικά Ολυμπιακά ιδεώδη όπως αυτά εκφράστηκαν από τους αρχαίους έλληνες και πολύ αργότερα από τον ιδρυτή των σύγχρονων αγώνων Βαρόνο Pierre de Coubertin και τον πρώτο πρόεδρο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής Δημήτριο Βικέλα.
(Το τηλεοπτικό σήμα έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας)
Το λογότυπο είναι πάντα κεντρικό στοιχείο της επικοινωνίας, της διοργάνωσης. Στην περίπτωση της Αθήνα 2004 ο κότινος, το κλαδί ελιάς παρέπεμπε για άλλη μια φορά στους αρχαίους αγώνες στους οποίους αποτελούσε και το έπαθλο των νικητών, ενώ ταυτόχρονα το δέντρο της ελιάς συμβολίζει την ειρήνη και την καρποφορία της Ελληνικής γης της οποίας είναι βασικό προϊόν. Αξίζει να σημειωθεί πως ένα μονοκόμματο κλαδί ελιάς υπήρξε και το λογότυπο της επιτροπής διεκδίκησης των αγώνων του 1996, το οποίο εμφανίστηκε και στη σημαία του δρομέα στο κομμάτι της τελετής έναρξης που αφορούσε την αναφορά των παλαιότερων Ολυμπιακών πόλεων.
Το λογότυπο είναι πάντα κεντρικό στοιχείο της επικοινωνίας, της διοργάνωσης. Στην περίπτωση της Αθήνα 2004 ο κότινος, το κλαδί ελιάς παρέπεμπε για άλλη μια φορά στους αρχαίους αγώνες στους οποίους αποτελούσε και το έπαθλο των νικητών, ενώ ταυτόχρονα το δέντρο της ελιάς συμβολίζει την ειρήνη και την καρποφορία της Ελληνικής γης της οποίας είναι βασικό προϊόν. Αξίζει να σημειωθεί πως ένα μονοκόμματο κλαδί ελιάς υπήρξε και το λογότυπο της επιτροπής διεκδίκησης των αγώνων του 1996, το οποίο εμφανίστηκε και στη σημαία του δρομέα στο κομμάτι της τελετής έναρξης που αφορούσε την αναφορά των παλαιότερων Ολυμπιακών πόλεων.
(Η Φανή Χαλκιά τερματίζει στον δρόμο των 400 μέτρων με εμπόδια στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004)
Βασικά χρώματα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν το γαλάζιο (που παρέπεμπε στη θάλασσα που περιβάλλει τη χώρα) και το κίτρινο-πορτοκαλί (που παρέπεμπε στον καλοκαιρινό ελληνικό ήλιο) ενώ χρησιμοποιήθηκε μια σειρά από έντονα συμπληρωματικά χρώματα τονίζοντας τη συμμετοχή της νεολαίας. Επίσης μια ειδική γραμματοσειρά χρησιμοποιήθηκε για το λογότυπο και τα υπόλοιπα μηνύματα της Αθήνα 2004 όπως και τέσσερα χρόνια νωρίτερα στο Σίδνεϋ.
(Οι Ολυμπιακές Μασκότ της Αθήνας [2004])
Μια σειρά επιμέρους προγραμμάτων επικοινωνίας εκπονήθηκαν με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Ανάμεσα τους το πρόγραμμα για την δημιουργία εγκαταστάσεων πρόσβασης σε αθλητικές εγκαταστάσεις, καταστήματα και δημόσιους χώρους, για άτομα με κινητικές δυσκολίες και το πρόγραμμα ανακύκλωσης της Αθήνα 2004 τα οποία επικοινωνήθηκαν με ειδικές καταχωρήσεις και ραδιο-τηλεοπτικά σπότ. Ιδιαίτερα μεγάλης έντασης ήταν επίσης και το πρόγραμμα προσέλκυσης εθελοντών καθώς και η προβολή της πρώτης παγκόσμιας λαμπαδηδρομίας.
Το πρόγραμμα επικοινωνίας της ΔΟΕ “Celebrate Humanity” ανανεώθηκε εν’ όψει του 2004 και περιλάμβανε πλέον testimonials παγκοσμίως γνωστών προσωπικοτήτων, μεταξύ άλλων ο καλλιτέχνης Andrea Bocceli και ο πρώην πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής Nelson Mandela.
Beijing 2008
Για τρίτη φορά, μετά το Τόκιο το 1964 και τη Σεούλ το 1988, οι Ολυμπιακοί Αγώνες φιλοξενούνται από μια ασιατική πόλη. Το Πεκίνο που φιλοξενεί φέτος τους αγώνες της 29ης Ολυμπιάδας υποδέχεται τον κόσμο με ένα απλό όσο και δυνατό μήνυμα. “One World, One Dream” – «Ένας Κόσμος, Ένα Όνειρο». Με το μότο αυτό η οργανωτική επιτροπή του Πεκίνου θέλει να δείξει το πάθος των Κινέζων για την διοργάνωση την οποία χαρακτηρίζει «όνειρο» ενώ ταυτόχρονα δηλώνει την θέληση να φιλοξενήσει έστω και νοερά όλο τον πλανήτη.
Το λογότυπο του Πεκίνο 2008 αναπαριστά το αποτύπωμα μιας Κινέζικης σφραγίδας στο κόκκινο χρώμα της Κίνας, με τη φιγούρα ενός αθλητή που τρέχει γιορτάζοντας τον θρίαμβο. Οι αξίες που μεταφέρει το λογότυπο είναι η Κινεζική κουλτούρα, η υποδοχή φίλων από όλο τον κόσμο και η προώθηση του Ολυμπιακού μότο «Γρηγορότερα, Ψηλότερα, Δυνατότερα».
Η κινεζική κουλτούρα απεικονίζεται και σε μια λεπτομέρεια η οποία δεν φαίνεται εξ’ αρχής. Σύμφωνα με την Κινεζική παράδοση ο αριθμός 8 φέρνει καλοτυχία και ευδαιμονία. Έτσι λοιπόν οι διοργανωτές αποφάσισαν να εκμεταλλευτούν την συγκυρία και να ορίσουν το ξεκίνημα της τελετής έναρξης στις 8 το βράδυ και 8 λεπτά και 8 δευτερόλεπτα (τοπική ώρα) στις 8 Αυγούστου του 2008 (08.08.08)!!!!
Κύρια χρώματα της διοργάνωσης είναι το κόκκινο, βασικό συστατικό της κινέζικης σημαίας όπως επίσης και το πορτοκαλί, το πράσινο και το γαλάζιο σε μια διαβάθμιση από το πρώτο στο τελευταίο.
Τα κυριότερα μηνύματα της διοργάνωσης θα επικοινωνηθούν λίγο πρίν και κατά τη διάρκεια των αγώνων (8 – 24 Αυγούστου) 2004 ενώ ήδη τρέχει η καμπάνια επικοινωνίας της ΔΟΕ η οποία αλλάζει ριζικά μετά από 8 χρόνια και ονομάζεται “The Best of Us” – «Ο Καλύτερος Εαυτός μας»
(Δείτε το οπτικοποιημένο αφιέρωμα των ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ στην επικοινωνία των Ολυμπιακών Αγώνων πατώντας εδώ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου