Online Επικοινωνία. Η παραπληροφόρηση στα Social Media

Το web 2.0 χωρίς αμφιβολία είναι απο τις θετικότερες εξελίξεις του διαδικτύου. Τα Social Media προσφέρουν ένα επιπλέον και πολύ δυναμικό παράθυρο στον κόσμο όπου καθένας μπορεί να εκφραστεί, να ενημερώσει και να ενημερωθεί δημιουργώντας έναν εναλλακτικό "πόλο" πληροφορίας και ξεφεύγοντας απο τα παραδοσιακά μέσα.

Τί γίνεται όμως στην περίπτωση της παραπληροφόρησης; Η ελευθερία, που -πολύ σωστά - παρέχουν τα νέα μέσα, δυστυχώς κάποιες φορές γίνεται εύκολος τόπος για διάδοση πληροφοριών που δεν ευσταθούν και ακόμη χειρότερα, πλήττουν φυσικά πρόσωπα, οργανισμούς και την αξιοπιστία των Social Media.

Δύο πρόσφατες περιπτώσεις που απασχόλησαν και απασχολούν την ελληνική online κοινότητα, είναι απο τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα εκμετάλλευσης των social media και γενικότερα του διαδικτύου, για την διάδοση φημών με σκοπό την υποβάθμιση της εικόνας ενός οργανισμού.

Στο δεύτερο μισό του 2008 ξεκίνησε η διανομή ενός "ενημερωτικού" e-mail στο οποίο περιέχονταν πληροφορίες για την ουσία κυκλαμικό οξύ η οποία περιέχεται στα συστατικά του γνωστού αναψυκτικού Coca Cola Zero. Σύμφωνα με το κείμενο του mail-αλυσίδα: "το κυκλαμικό οξύ έχει απαγορευθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) και μάλιστα πριν από 40 χρόνια, το 1969".

Το ανώνυμο mail έκανε το γύρο του web και απασχόλησε δεκάδες blogs που, καλή τη πίστη, αναπαρήγαγαν τις πληροφορίες ώστε να προστατεύσουν τους καταναλωτές απο ένα νέο πιθανο διατροφικό σκάνδαλο. Απο την πλευρά της η Coca Cola Hellas η οποία χρησιμοποιούσε πράγματι το κυκλαμικό οξύ, το οποίο είναι όμως εγκεκριμένο ώς ασφαλές για κατανάλωση απο την Ευρωπαϊκή Ένωση, είχε να αντιμετωπίσει μια νέα "ηλεκτρονική" κρίση.

Η αντίδραση της εταιρείας ήταν η διανομή μιας ανακοίνωσης για την ασφάλεια του προϊόντος στον γραπτό και ηλεκτρονικό τύπο. Το ερώτημα που ακόμα πλανάται (τουλάχιστόν ώς το στάδιο της αξιολόγησης) είναι, πώς μπορείς να προλάβεις ή να αντιστρέψεις το word of mouth.

Aπο τον περασμένο Οκτώβριο σε μια παρόμοιου τύπου ηλεκτρονική επίθεση, το φρέσκο γάλα Δέλτα βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα για την υποτιθέμενη ύπαρξη της ακατάλληλης ουσίας αφλατοξίνη στο προϊόν.

Στο συγκεκριμένο περιστάτικό ενεπλάκει και το όνομα υπαλλήλου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης η οποία φέρεται ώς συντάκτης του chain mail το οποίο επίσης αναπαράχθηκε απο έναν πολύ μεγάλο αριθμό ιστολογίων. Σύμφωνα με ανακοίνωση της εταιρείας Vivartia απο ελέγχους των αρμοδίων φορέων ΕΦΕΤ και ΕΛΟΓΑΚ δεν προέκυψε ποτέ τέτοιο θέμα, ενώ η υπάλληλος του υπουργείου διαψεύδει με εξώδικό της την συγγραφή του e-mail. Τα γεγονότα αυτά περιπλέκουν την περίπτωση καθώς πέραν της παραπληροφόρησης υπάρχει και πλαστογράφηση στοιχείων.

Η αντίδραση της εταιρείας ήταν να ενεργοποιήσει επαφές με bloggers χρησιμοποιώντας για πρώτη φορά το νέο εργαλείο Social Media Release με την ανακοίνωση και το υλικό που απευθύνεται κυρίως στους χρήστες blogs και ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και να εκδόσει ένα παραδοσιακό δελτίο τύπου για τα συμβατικά μέσα ενημέρωσης. Φαίνεται ότι υπάρχει ανταπόκριση, απο την προσπάθεια των ίδιων των bloggers να παρέχουν την ορθή πληροφόρηση.

Με την επέκταση των Social Media θα συναντάμε συνεχώς περιπτώσεις παραπληροφόρησης. Γνώμη μου είναι πως δεν θα πρέπει, βεβαίως, ούτε στο ελάχιστο να χάσει τις ελευθερίες που διαθέτει το σημερινό web2.0. Θα πρέπει όμως να υπάρχει αντίδραση, με εξίσου σύγχρονα μέσα -και τεκμήρια- απο εκείνους που πλήττωνται, ώστε να μπορεί να διακρίνει ο χρήστης την σωστή πληροφορία και να αποφεύγει κακόβουλες κινήσεις.